Geneviève had me reeds verteld van haar projecten met Jos Steen, en ik dacht bij mezelf, nou dat kan nog wel wat voeten in de aarde hebben voor het zover is. Maar nu is het er ! Als een donderslag bij klaarlichte hemel. En laat ik maar meteen even duidelijk wezen, het is geen snoepje voor ieders bek. “Hard Boiled Blues” is wat zijn titel al laat vermoeden. Een hard, zeg maar véél te hard, gekookt ei, dat zich niet zo makkelijk laat binnenwurmen. Een onverwittigd man kan maar beter mondjesmaat van dit product proeven. Blues-afficionados zullen echter al bij het derde nummer de authenticiteit en eerlijkheid ontdekt hebben die schuilt achter de ongepolijste klanken op deze CD.
There we go ! Hou je vast aan de takken van de bluesboom, want dit is geen makkie. Omdat de CD geen half uur vroeger klaar was dan het begin van zijn presentatie in de boathouse, zal dit verslag van de gig en de CD-bespreking één artikel vormen, ook al omdat ik denk dat één en ander haast metafysisch met elkaar verweven is. De opnames vonden immers niet plaats in een studio of een speciaal daarvoor ingerichte ruimte, maar in gelijkaardige omgeving als hier vanavond in The Boathouse. Het is dus een live CD die hier vanavond nog eens gedeeltelijk wordt overgedaan.

Jos Steen is geboren in Schotland, wanneer is niet duidelijk, maar dat is in de huidige context dan ook onbelangrijk. Hij woont momenteel als een zelf geproclameerde ‘fool on the hill’ op een heuvel aan de voet van een VRT-radio torenmast. Hij is trouwens te werk gesteld bij onze nationale zender. Men kan hem beschouwen als een a-typische zonderling, een surrealistisch genie, een creatieve outsider, een HYPER-freak. Hij is musicoloog, maar heeft een aversie tot in de vierentwintigste macht van mathematische muziek en Mozart. Verder houdt hij van alle muziek, met een uitgesproken voorkeur voor deze die ontstaat in het hart van de mens boven die, die uit het brein ontspruit. Hij heeft een dertigtal albums opgenomen op zijn eigen label ‘Sojneets’ in de meest diverse stijlen, blues, jazz, country-blues, klassieke muziek, avant-gardistische muziek, improvisatie en bruitages, steeds op zeer experimentele wijze benaderd. Hij speelde samen met tientallen gerenommeerde muzikanten, en in bluesmiddens zijn Steven De Bruyn, ex-El Fish en Jimmy Carl Black, ex-Frank Zappa zeker de bekendsten. Behalve muzikant, multi-instrumentalist en zanger is hij ook schilder, tekenaar, poëet, schrijver en patafysicus. Hij is wars van alle gekunsteldheid tot in zijn dagelijkse doen en laten. En dat bewijst hij afdoende vanavond tijdens de voorstelling.

Geneviève Dartevelle is in blues-minded Brussels en ver daarbuiten al lang geen onbekende meer. De bluesharp is haar hoofdinstrument, maar daarnaast meestert zij ook de chromatische harp, whistles, didgeridoo, banjo en tal van percussie-instrumenten. Sinds 1993 speelde zij in een achttal bands en heden ten dage is zij actief in The Hobo Jungle, roots blues, The Excello’s, swing en jump, The Bluesdealers, Chicago blues, en het duo met Jos Steen, surrealistic blues. Voor zichzelf is ze allerminst gemakkelijk, ze legt de lat altijd zo hoog mogelijk. Bewijze het huidige project met Jos. Ik zie niet zo meteen een andere musicus die deze confrontatie zou aandurven. Hoe straffer de muzikanten om haar heen, hoe beter ze speelt. Ze trekt zich op aan hun virtuositeit, slorpt het op en spuwt het er in een krachtige performance terug uit. Haar invloeden ? Alle groten, van Little Walter tot Jason Ricci.

“Hard Boiled Blues” is een verzameling van éénentwintig songs, waarvan zeventien originele, getekend Steen of Dartevelle of door hen beiden. Ze zitten alle stevig geworteld in de delta blues, maar zijn gepekeld in een Brussels surrealisme, bloez van de Marolle, hard en ongenadig, geen strelingen voor het oor, maar accurate terroristische aanslagen, die geen bloedige slachtoffers maken, maar een stevige deuk slaan in alle conformistische opvattingen over muziek en in dit geval blues in het bijzonder. Verder zitten er ook bewerkingen in van twee traditionals, eentje van Bessie Smith en nog eentje van Son House. Wie niet wil naar luisteren naar, en mee acteren in deze uitzinnige show is gegarandeerd een vogel voor de kat. Wie echter zijn oor leent aan deze uitspatting van anarchistische en bijwijlen a-tonale improvisaties, zal in de hoekjes van de waanzin een verscholen schoonheid ontdekken, die je in geen enkel muzikaal  meesterwerk terugvindt, namelijk de onverholen kinderlijke eerlijkheid van een man die alles heeft gehoord en een grote afkeer van de muzikale leugen heeft gekregen. En er is natuurlijk Geneviève die de harmonische en melodische rode draad weet te trekken doorheen dit inferno van wispelturige, warse, barse slidegitaar-spel of banjo-getokkel van Jos, die ten allen tijde weigert conventioneel uit de hoek te komen. Maar ook Geneviève komt af en toe blasfemisch op de proppen met minder gangbare instrumenten als de aborigen didgeridoo, de zingende zaag, bespeeld met de strijkstok en de saurus-harmonica. Minimalisme en repetitiviteit zijn sleutelwoorden in JosGen’s repertorium, en dat leidt ons dan meteen in de buurt van waar deze hard boiled blues ons nog het meest aan herinnert : de sound van de Northern Mississippi Hills met zijn protagonisten als Fred McDowell, R.L.Burnside, Junior Kimbrough, Asie Payton, Paul ‘Wine’ Jones en Robert Belfour.

Jos is in het begin van de voorstelling duidelijk niet op zijn gemak met deze belangstelling. De club zit nagenoeg vol, en tot overmaat van ramp zijn daar een respectabel aantal muzikanten bij. “J’ai la trouille” vertrouwt hij me toe, en ik geloof hem, want Jos kan niet liegen. Maar na een paar maal onbedaarlijk lachen na een song, krijgt hij zichzelf onder controle. Zijn grommende grauwende vocale uithalen dringen vergelijkingen op met Howlin’ Wolf, of dichter bij ons, Don Van Vliet, alias Captain Beefheart. Aangevuld met de spookachtige didgeridoo-klanken van Geneviève voert dit ons terug naar zéér lang vervlogen tijden toen sabeltandtijgers en mastodonten door het grauwe landschap trokken en grimmige sjamanen ons trachtten te beschermen met hun toverbrouwsels en hun uitzinnige trancedansen tegen weer andere sjamanen die net hetzelfde deden voor hun naastbestaanden. Eigenlijk is de wereld nog geen grein veranderd.

Dit was een bijzondere avond in The Boathouse en diegenen die zich hebben verbeten en het ganse spektakel hebben uitgezeten tot na de tweede set, die een stuk toegankelijker was, en akoestischer, moesten toegeven dat dit niet gewoon mooi was, dat was immers de opzet niet, maar op zijn minst interessant en ogen en oren openend voor het ongewone, het niet alledaagse. Een zicht op een anarchistische wereld met klankband van Jos en Geneviève. Er veranderden zowaar een twintigtal exemplaren van “Hard Boiled Blues” van eigenaar, dat zegt genoeg.

witteMVS